Steeds vaker zien we dat solopraktijken veranderen in multidisciplinaire praktijken met zo veel mogelijk verschillende zorgverleners aan het werk. Deze transformatie heeft onder andere geleid tot het herschikken van de taken binnen een tandheelkundig team. Het delegeren van deelbehandelingen komt steeds vaker voor, welke tot relatief nieuwe professies heeft geleid. Eén ervan is de paro-preventieassistent.

Het werkveld met zijn grenzen

Als ervaren preventieassistent kan je extra aantekeningen behalen tot paro-preventieassistent, om patiënten die niet medisch gecompromitteerd zijn met pockets tot en met 5mm diep (DPSI 3-) te kunnen behandelen en nazorg te leveren. De paro-preventieassistent werkt onder de supervisie van een mondhygiënist, tandarts of een parodontoloog en krijgt de opdrachten aangewezen. De paro- preventieassistent is bevoegd om zelfstandig een volledige pocketstatus te maken voor de patiënt met DPSI index 3-. Echter, voor het opstellen van een behandelplan is toezicht van een hoger echelon vereist. Patiënten met een DPSI index 3+ en 4 worden geholpen door de mondhygiënist, tandarts of parodontoloog.

Een patiënt met een vastgestelde DPSI index 3- kan zonder meer ingedeeld worden bij de paro-preventieassistent. Als paro-preventieassistent ben je dan verantwoordelijk om de parodontale problematiek in kaart te brengen, middels een pocketsstatus met het daarbij behorende behandelplan en dit met een hoger echelon te bespreken (tandarts of mondhygiënist). Na groenlicht te hebben gekregen van de tandarts of mondhygiënist kan de patiënt geholpen worden door de paro-preventieassistent: informeren van de patiënt over de parodontale situatie en toelichting geven over het behandeltraject, initiële therapie van de pockets 4-5 mm, op een positieve manier instructies geven, patiënt motiveren en eventueel aanstalten maken voor een lifestylechance voor een betere mondgezondheid. De behandelde patiënt blijft bij de paro-preventieassistent voor de herbeoordeling, nazorg en evaluatie.

Paro-preventieassistenten zijn hele goede ondersteunende zorgverleners binnen een tandheelkundig team als het gaat om parodontologie. Het delegeren van de beginnende of lichte vorm van parodontitis zorgt ervoor dat de praktijkorganisatie efficiënter kan verlopen. De mondhygiënist, tandarts en parodontoloog kunnen zich dan meer verdiepen in complexere casussen waar zij voor opgeleid zijn. Maar delegeren van taken en het überhaupt behandelen van patiënten is vastgelegd in verschillende wetten waar je je aan moet houden. De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) gaat over de relatie tussen de patiënt en de zorgverlener. Een belangrijk begrip in de WGBO is ‘informed consent’. Zorgverleners mogen alleen handelen als zij toestemming hebben van de patiënt. De patiënt moet begrijpen waarvoor hij toestemming geeft: hij moet goed geïnformeerd zijn. De Wet op de beroepen in de individuele gezondheid (Wet BIG) beschermt de patiënt tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van zorgverleners. Onder andere door welke zorgverlener hij of zij wordt geholpen. Wanneer een opdrachtgever (de tandarts) behandelingen overdraagt aan een lager opgeleide zorgverlener, moet de patiënt hiervan op de hoogte worden gesteld. Het is dus belangrijk dat de patiënt weet dat hij behandelt wordt door de paro-preventieassistent en niet door de mondhygiënist. Het dragen van een duidelijk leesbaar naambordje met de functiebeschrijving is een mooie vorm om de patiënten te laten zien met welke zorgverlener ze te maken hebben.

Het behandelen van pockets behoort tot de risicovolle handelingen en kan door onjuiste therapie onomkeerbare gevolgen met zich meebrengen. Het aannemen van opdrachten buiten het kader van de eigen bevoegdheid kan dan ook leiden tot complicaties. Men moet goed op het netvlies hebben dat het aannemen van opdrachten ook eigen verantwoordelijkheid is. Het behandelen van diepere pockets vergt kennis, kunde en investering. We zijn als team verantwoordelijk voor de zorg die we samen leveren aan patiënten. Efficiënt werken is een van de pijlers van het huidige tandheelkundig team, mits het binnen de kaders van eigen bekwaamheid en bevoegdheid blijft.

Waarom en wanneer kan het misgaan?

Complicaties vermijden tijdens de behandelingen is iets wat we als professionals te allen tijde proberen. Jammer genoeg kunnen we in elke fase van de paro-behandeling met tegenvallers te maken krijgen. Zo kan de eerste tegenslag al beginnen met het afnemen van de anamnese, waarbij een verkeerde inschatting gemaakt kan worden over bijvoorbeeld de motivatie van de patiënt. Een kritische beoordeling van de motivatie en interesse van de patiënt om aan de behoeften van het paro-traject te voldoen is cruciaal.

Het uitblijven van de nazorgbehandelingen in de eerste maanden na de initiële therapie kan leiden tot terugkeer van de ontsteking. Zowel patiënt als behandelaar moeten een actieve rol innemen om het genezende parodontium plaquevrij te houden, zodat de genezing onverstoord kan verlopen. De patiënt moet gemotiveerd blijven en een positieve lifestylechance is nodig om de primaire factor plaque uit te mond te elimineren. Het afnemen van de motivatie en coöperatie kan ook te maken hebben met ongunstige secundaire factoren, zoals echtscheiding, verlies van dierbaren, depressie, stress, werkloosheid en roken. De frequentere recall afspraken kunnen hierbij helpen de patiënt zich verantwoord te blijven voelen voor een goede mondgezondheid.

Het onderkennen van de ernst van de parodontale afwijking is fundamenteel en vereist het nodige onderzoek vooraf. Het stellen van de uiteindelijke diagnose moet in alle gevallen door een hoger echelon worden gedaan, net als het toezicht op het behandelplan. Het stellen van een verkeerde diagnose leidt tot een verkeerde behandeltherapie. Hierbij kunnen we denken aan een vermoedelijk parodontaal probleem, die bij het nader inspecteren van de röntgenopnames een endodontisch probleem blijkt te zijn. Maar ook gingivitis die niet geneest na uitgebreide gingivitis therapie bij een gemotiveerde patiënt kan mogelijk veroorzaakt worden door bijvoorbeeld een afwijking in het immuunsysteem van de patiënt, Lazy Leucocytensyndroom (LLS). Patiënten met LLS hebben een tekort aan bepaalde bloedcellen vanuit het beenmerg naar de bloedsomloop, waardoor herhaaldelijk infecties kunnen optreden. Frequentere re-call afspraken is een mogelijke behandelmethode voor deze patiënten doelgroep.

Onjuiste pocketmeting kan leiden tot een verkeerde therapiekeuze waardoor de worteloppervlakken onvoldoende en onjuist gereinigd worden. Doordat de retentiefactoren niet en onjuist geëlimineerd worden is een volledig herstel niet mogelijk, met recidief en progressie van de ontsteking tot gevolg.