Flore Heiligers-Teeuwen en Marilka Elst, tandarts-endodontologen en eigenaren van EndoGooi, vieren het vijftienjarig bestaan van hun gespecialiseerde verwijspraktijk voor endodontologie. We spraken met hen over de veranderingen binnen de endodontologie, de ontwikkeling van hun praktijk, en de uitdagingen waarvoor ze staan. “Er zijn nu zoveel meer mogelijkheden om de zenuw in leven te houden dan 15 jaar geleden.”
Met welk idee hebben jullie deze praktijk 15 jaar geleden opgezet?
“Nadat we beiden meerdere jaren in een algemene praktijk hadden gewerkt, wilden we graag een verwijspraktijk opzetten. Op vakinhoudelijk gebied denken we namelijk heel erg hetzelfde over dingen”, vertelt Flore. Marilka vult aan: “Als je je eigen praktijk hebt, beslis je zelf op welke manier je je werk wilt uitoefenen, met welke materialen je werkt, hoe je je behandeltijd indeelt et cetera.”
Persoonlijke aandacht voor de patiënt speelt een centrale rol in hun praktijk. “We hebben er bewust voor gekozen om een kleinschalige praktijk op te zetten. Dit past goed bij ons concept om de patiënt op een voetstuk te plaatsen. Patiënten die een wortelkanaalbehandeling moeten ondergaan, komen meestal met een bepaalde schroom of angst binnen en een rustige setting helpt hen te kalmeren”, aldus Flore. Marilka voegt toe: “Bij ons moet je bijvoorbeeld aanbellen. Vervolgens word je persoonlijk ontvangen en welkom geheten. Het is niet dat je binnenkomt in een grote wachtkamer, waar je wellicht een beetje aan je lot wordt overgelaten. Dit kan als een detail aanvoelen, maar het wordt door patiënten als heel prettig ervaren. Over ons vakgebied hangt toch vaak een grote donderwolk.”
Marilka gaat verder: “Daarnaast vinden we het belangrijk om goed samen te werken met ons netwerk van specialisten. Hierbij willen we samen, als multi-disciplinair team, kijken hoe we de patiënt weer ‘op de rit’ kunnen krijgen.”
Hoe hebben jullie de endodontologie de afgelopen 15 jaar zien ontwikkelen?
De afgelopen 15 jaar hebben Flore en Marilka veel veranderingen in de endodontologie gezien. Een van de grootste ontwikkelingen is de intrede van de CBCT-scan. Marilka legt uit: “Deze scan geeft ons een 3D-weergave van de tand of kies en alle structuren eromheen en helpt enorm bij het vaststellen van een diagnose en maken van een behandelplan. We kunnen nu veel preciezer werken en beter inschatten wat de beste aanvliegroute is. Vroeger kon je nog wel eens twijfelen wat je met een defect moest doen. Nu zie je op zo’n scan direct hoe uitgebreid het defect is en wat je hier wel of niet mee kan.” Flore gaat verder: “Soms zie je een patiënt na 10 jaar weer terug en dan zou je nu denken van ‘dat had ik anders gedaan’. Maar toen waren deze mogelijkheden er nog niet.” Een andere belangrijke ontwikkeling die het duo ziet is autotransplantatie. “Deze methode bestaat al langer, maar het is eigenlijk in de afgelopen tien jaar bekender geworden. Wij hebben over dit onderwerp meerdere cursussen en congressen gevolgd en vormen samen met een orthodontist en een tandarts-parodontoloog een autotransplantatie-team. Nu deze methode steeds vaker wordt gebruikt, raden we tandartsen ook aan om zich te verdiepen in de mogelijkheden van autotransplantatie. Zo weet de tandarts precies wanneer hij een patiënt kan verwijzen naar ons”, aldus Marilka. Flore voegt hieraan toe: “Proclin, een grote praktijk in Rotterdam, is echt de grondlegger van autotransplantatie. Daarom wer-ken we ook nauw samen met hun specialisten.” EndoGooi zet autotransplantatie vooral bij kinderen in. “Dit is echt een hele fijne oplossing voor kinderen. Als de tand beschadigd is en echt aan twee zijden draadjes hangt, kunnen we nu tegen een kind van acht én de ouders zeggen dat er op redelijk korte termijn mogelijkheden zijn om het technisch goed en esthetisch verantwoord op te lossen. Deze methode is immers wetenschappelijk heel goed onderbouwd. Dit klinkt geruststellender dan ‘over 10 of 15 jaar kan er pas een implantaat in’, zoals vroeger het geval was”, vertelt Flore.
Bovendien is er door de jaren heen meer aandacht gekomen voor het zoveel mogelijk in leven houden van de zenuw. Flore: “We merken dat het in leven houden van de zenuw de afgelopen vijf jaar steeds serieuzer wordt genomen. Over deze Vital Pulp Therapy werd vroeger ook wel nagedacht, maar toen was het allemaal wat alternatiever. Nu worden er veel meer onderzoeken gedaan en is het echt evidence-based.” Marilka voegt daaraan toe: “In sommige gevallen doen we dus geen wortelkanaalbehandeling meer, waar we dat vroeger wel deden. Er zijn nu veel meer tools en materialen beschikbaar om een deel van het pulpaweefsel weg te halen en weer op te vullen. Een andere ontwikkeling is die van revitalisatie. Deze methode voorspelt goede vooruitzichten en is zeker het proberen waard in sommige gevallen.”
Wat vinden jullie minder goede ontwikkelingen binnen de endodontologie?
“Het personeelstekort”, roepen ze in koor. “Er zijn nauwelijks tandartsassistenten te vinden, wat de groei van praktijken belemmert. Als kleine praktijk ben je extra kwetsbaar als er een kracht wegvalt”, legt Marilka uit. Flore merkt op dat het personeelstekort merkbaar is in alle facetten van de tandheelkunde: “Je merkt het niet alleen bij jezelf aan de stoel, maar ook bij andere specialisten. Soms duren processen langer en dat is vervelend als een patiënt veel pijn heeft en niet direct geholpen kan worden.”
Zien jullie veranderingen in het aantal verwijzingen door tandartsen?
Marilka en Flore zien hierin een toename. Ze merken dat tandartsen sneller verwijzen voor wortelkanaalbehandelingen dan een aantal jaar geleden. Dit kan door verschillende zaken komen vertelt Marilka. “Jonge tandartsen vinden endodontologie een lastig vak. En dat is het ook. We merken dat studenten tijdens de opleiding steeds minder de kans krijgen om wortelkanaalbehandelingen te oefenen op échte patiënten. Bovendien komen ze aan het begin van hun carrière vaak in een grote praktijk terecht waar de druk hoog is. Vroeger werden er meer vlieguren gemaakt, zowel op de universiteit als de eerste jaren als werkend tandarts. Dat is jammer want goede endodontische vaardigheden zijn relevant voor elke tandarts.”
Welke ontwikkelingen kunnen we in de toekomst nog verwachten binnen de endodontologie?
“Er zullen echt nog wel stappen worden gemaakt op het gebied van Vital Pulp Therapy”, zegt Marilka. “Bovendien merk je dat het gebruik van lasers bij wortelkanaalbehandelingen steeds populairder wordt. Deze worden onder andere ingezet om de kanalen te reinigen en die zullen we in de toekomst meer en meer zien”, voegt Flore daaraan toe.
Jullie praktijk bestaat in september 15 jaar. Hoe houden jullie de uitdaging erin?
Marilka: “Wanneer ik bijvoorbeeld naar kanalen moeten zoeken die dichtgeslibd zijn, en deze dan ook vind, dan krijg ik nog steeds hetzelfde blije gevoel dat ik in mijn eerste jaren van de opleiding Endodontologie had. Als endodontoloog kan je uren door een microscoop naar kanalen kijken en toch telkens weer nieuwe dingen ontdekken. Daar word ik heel blij van. Maar misschien is dit eerder te beschouwen als een afwijking”, lacht ze.
Flore: “Ik denk eerlijk gezegd, dat elke endodontoloog dat heeft, we zijn allemaal echte vakfanaten. Ondanks dat het vak zowel mentaal als fysiek intensief is, blijven we heel gedreven. Dit komt wellicht doordat we vaak één van de laatste oplossingen zijn voor mensen met problemen. Als je iemand dan kunt helpen, geeft dat ons en de patiënt veel voldoening.” Kortom, hun liefde voor het vak zal hun drijvende kracht blijven om de praktijk nog jaren voort te zetten. Welke tips hebben jullie voor tandartsen? Flore: “Zoals we eerder aanhaalden, is het echt nog wel een drempel voor jonge tandartsen om wortelkanaalbehandelingen uit te voeren. Je kunt die drempel alleen verlagen door echt met het vak bezig te zijn. Je moet veel oefenen om over de juiste techniek en handvaardigheid te beschikken. Het lastige aan ons vakgebied is namelijk dat je niet kunt zien wat je doet. Je gaat soms een wortelkanaal in dat wel twee centimeter diep kan zijn. Je moet leren om foto’s te bestuderen en een bepaald gevoel ontwikkelen voor hoe je dat kanaal ingaat. En die combinatie kun je alleen laten groeien door die vlieguren te maken. Ik vond het vroeger ook doodeng om een wortelkanaalbehandeling te doen, maar door te oefenen krijg je vertrouwen en ga je het durven.”
Marilka voegt daaraan toe: “Daar ben ik het mee eens. Ga cursussen volgen én durf vragen te stellen aan specialisten. Het komt wel eens voor dat de tandarts met een verwezen patiënt meekomt naar onze praktijk, zodat hij kan meekijken tijdens de behandeling. Daar kun je veel van leren. Bovendien is het echt belangrijk dat je de tijd neemt als je gaat oefenen; je kunt een wortelkanaalbehandeling niet in een halfuur doen. Alleen door het veel te doen krijg je dat fingerspitzengefühl.”
Flore: “Je kunt bijvoorbeeld ook eindeloos op geëxtraheerde tanden en kiezen oefenen, gewoon uit de hand. Dan zie je namelijk wél wat je doet, goed of fout. Ik denk ook echt dat je het voor jezelf als tandarts leuker maakt als je weet hoe je consequent een goede wortelkanaalbehandeling uitvoert.”
Marilka Elst en Flore Heiligers-Teeuwen zijn NVvE-erkende tandarts-endodontologen en voeren in Bussum een verwijspraktijk voor endodontologie, EndoGooi.