Waarom wilde je tandartsassistent worden?
“Mijn middelbareschooltijd is door de complexe privéomstandigheden waarin ik ben opgegroeid helaas anders verlopen dan ik had gewild. Hoewel het basisschooladvies HAVO-VWO was ben ik op de MAVO terechtgekomen en via MBO SPW (sociaalpedagogisch werk) uiteindelijk op de opleiding voor tandartsassistent beland. Niet een hele bewuste keuze, maar meer omdat er druk vanuit de thuissituatie was om snel aan het werk te gaan.”
Wat waren je eerste stappen in de praktijk?
“Ik ben begonnen bij tandartspraktijk Krikken, waar ik ook mijn afrondende stage heb gevolgd. Een reguliere praktijk met meerdere behandelkamers die behoorlijk groeide en waar ruim aandacht was voor de competenties van medewerkers. Je werd daarin echt gestimuleerd. Zo heb ik veel met angstige patiënten en verstandelijk beperkten gewerkt en instructies mogen geven op kinderdagverblijven en scholen. Ik heb er met plezier gewerkt, veel geleerd en ben persoonlijk gegroeid. Na een overname kon ik echter mijn draai niet meer vinden. Dat kwam onder andere omdat er geen doorgroeimogelijkheden meer waren. Uiteindelijk heb ik toen de overstap gemaakt naar de ouderenmondzorg.”
Waarom heb je gekozen voor de ouderenmondzorg?
“Het kwam min of meer bij toeval op mijn pad. Al een tijdje had ik een onrustig gevoel; ‘Is dit het nu?’, ‘Wil ik tot mijn 67e in de algemene praktijk blijven?’, ‘Ga ik nog een opleiding volgen?’, ‘Stap ik uit de mondzorg?’. Iets totaal anders was wel interessant, maar na al die jaren was de mondzorg een deel van mijzelf geworden, daar wilde ik nog geen afscheid van nemen. Als het maar een andere invulling kreeg.
Ik merkte dat ik het administratieve deel van het vak interessant vond en zocht daarin een combinatie met een functie op de werkvloer. In mijn online zoektocht stuitte ik op de vacature preventie assistent ouderenzorg bij MondzorgPlus. De vacaturetekst bevatte alles waar ik naar op zoek was en diezelfde avond heb ik mijn CV en sollicitatiebrief de deur uitgedaan. Na gesprekken en een meeloopochtend was ik helemaal om en wist zeker dat ik dit wilde gaan doen.
Ik werd aangenomen als geregistreerd preventie assistent en sinds juni 2020 aanvullend als regionaal hoofdassistent. In die laatste functie begeleid en coach ik het groeiende team van Noordoost Nederland, voer ik functionerings- en eindejaar gesprekken en werk ik nieuwe collega’s in. Ik heb weer nieuwe groeimogelijkheden en uitdagingen gevonden, heb plezier in mijn werk en volg een aanvullende cursus: ‘effectief coachend leidinggeven’.”
Wat heb je geleerd over de ouderenmondzorg?
“Mondzorg is nog altijd een ondergeschoven kindje binnen instellingen. Zorgmedewerkers leren er weinig over in hun opleiding en het ontbreekt ze ook aan tijd. Dat zie je terug aan de mondgezondheid. Aan ons de taak om daar verbetering in aan te brengen.
In de reguliere praktijk haalde ik altijd veel voldoening uit het echte contact met mensen. Dat sociale deel is zeker bij kwetsbare ouderen enorm belangrijk. Geef ze aandacht, tijd en rust. Zo kun je echt het verschil maken en een cliënt met bijvoorbeeld dementie, die mondzorg weert of pijnklachten heeft, zover krijgen om toch mondzorg toe te laten. Want voor iedereen moet een schone, frisse mond toegankelijk zijn, ook wanneer je dat zelf niet meer kan doen.”
Kun je wat vertellen over je dagelijkse werkzaamheden?
“Even voor 8.30 uur ben ik op de locatie. Op veel locaties is een kantoorruimte waar ik mijn spullen inricht voor de administratie. Daarna haal ik de vanuit het service center geleverde materialen, check ze zodat ze klaarstaan wanneer wij – de tandarts en ik – de ‘ronde’ gaan doen. Hierna ga ik verder met de administratie; de planning voorbereiden, kijken naar verslagen van voorgaande bezoeken, check in het Elektronisch Cliënten Dossier (ECD) op bijzonderheden en mail beantwoorden van kantoor, familie, zorg en collega’s. Van ongeveer 9.00 tot 12.00 uur zijn wij op de afdeling en voeren controles en behandelingen uit. Dan volgt een halfuur lunchpauze en besteed ik een halfuur aan de administratie. Om 13.00 uur vervolgen wij ons bezoek aan de afdeling, totdat iedereen van de planning is gezien. De tijden verschillen, maar gemiddeld is tussen 14.30 en 15.30 uur iedereen van die dag gezien. We gaan terug naar de kantoorruimte, overleggen met elkaar, eventueel met de arts en nemen contact op met familie. De tandarts vertrekt zo tegen 16.00 uur en ik rond de administratie van die dag verder af en om 17.00 uur is mijn werkdag (meestal) klaar.”
Welke werkzaamheden voer je zelfstandig uit?
“Tandsteen verwijderen/polijsten, scherpe afgebroken kiezen of te hoge vullingen polijsten, drukplekken van protheses wegnemen, instructies geven aan cliënt/zorg/familie. In de ouderenzorg is mijn zelfstandige taak vooral preventief.”
Wat maakt het vak zo leuk?
“Het contact met de mensen, de mondhygiëne kunnen verhogen, vooruitgang hierin zien, met een klein beetje (mond)zorg het verschil kunnen maken. Je leert ontzettend veel, veel meer dan in reguliere praktijk en ziet een hele andere kant van de zorg.”
Wat maakt het vak uitdagend?
“Ook het contact met de mensen. Het omgaan met kwetsbare ouderen met verschillende medische en geriatrische aandoeningen die ook nog eens veel medicatie gebruiken vergt specifieke kennis en een andere manier van mondzorg dan in de algemene praktijk. Daarnaast heb je ook met de familie en het zorgpersoneel te maken waarmee je moet afstemmen wat je gaat doen, maar die je ook bewust moet maken van het belang van goede mondzorg. Uiteindelijk heeft iedereen hetzelfde doel en dat is het comfort voor de cliënt verbeteren.”
Hoe houd je je vak bij?
“Online, bijvoorbeeld via LinkedIn, maar ik heb ook regelmatig overleg met collega’s en MondzorgPlus biedt cursussen, workshops en webinars aan.”
Welke tips kun je assistenten geven die binnen de ouderenmondzorg werken?
“Stel vragen aan het zorgpersoneel, lees over de doelgroep, probeer kennis te vergaren over onder andere vormen van dementie, gevolgen van CVA, afasie en apraxie. En probeer naast de zorg te staan; we doen het samen. Niet belerend binnenstappen wanneer de mondzorg onvoldoende is, maar achterhaal waarom dit zo is. Welke factoren maken dat iets niet lukt en wat kunnen wij daarin betekenen? Probeer ook de oudere mensen te leren kennen; een klein aanknopingspunt kan bijvoorbeeld een foto op de kamer zijn. Of vraag de zorg, voorafgaand aan je bezoek, naar tips over benadering van de cliënt.”
Wat wil je assistenten meegeven die de overstap naar de ouderenmondzorg willen maken?
“Neem de stap! Het is het mooiste wat ik heb kunnen doen. Voor mij is het interessanter en uitdagender dan de reguliere tandheelkunde en je hebt veel meer tijd en rust voor de mensen. Zorg wel dat je stevig in je schoenen staat, de nodig ervaring in de tandheelkunde hebt opgedaan en ook een flink portie mensenkennis bezit. De eerste weken was ik namelijk regelmatig overdonderd door wat ik zag aan ziektebeelden. Dat raakt je en dat doet het nog wel eens. Eigenschappen die handig zijn: flexibel (meer dan in reguliere praktijk loopt de planning altijd anders), behulpzaam, zorgzaam, rustig en geduldig. Wees oprecht geïnteresseerd in de mensen.”
Waar kan je echt van genieten tijdens je werk?
“Dat je mensen die bedlegerig zijn en een matig begrip hebben, toch zover krijgt dat je hun mond schoon kan maken en je merkt dat ze dat prettig vinden omdat je een glimlach krijgt. Het is minimaal contact, maar het is er wel! Er zijn ook mensen die je oprecht bedanken. Zoals een mevrouw met wisselende stemmingen die ik al langere tijd regelmatig bezoek. Ik kan haar mond altijd goed reinigen, maar de zorg loopt bij haar tegen drempels aan. Zij was zo blij dat alles goed voelde, vond mij zo lief, dat ik van haar een servetje met een mooie afbeelding kreeg. Of een dame die ontzettend bang is, bij wie de tandarts en ik al veel behandelingen hebben moeten doen. Zij is iedere keer zo opgelucht dat het meeviel en is ons zo dankbaar dat ze mij onlangs een zelfgemaakt cadeau wilde geven uit dankbaarheid. Ik verbaas mij ook nog steeds over hoeveel humor oudere mensen hebben, ondanks alle beperkingen. Daar kan ik van genieten, net als van hun levensverhalen.”
Naam: Melanie Schoenmaker (1982)
Opleiding: MAVO, MBO-tandartsassistent, EDIN preventie assistent, aanvullende cursussen anesthesie, orthodontie, restauraties, MBO-secretaresse, MBO- financieel en administratief medewerker, cursus Praktische psychologie.
Functie: Preventie assistent en regionaal hoofdassistent bij MondzorgPlus
Sinds: Mei 2019
Privé: Getrouwd, 3 kinderen (14, 13 en 11 jaar)