Vrolijk als altijd komt hij de behandelkamer binnen. “Hoe gaat het?”, vraag ik. “Ja wel goed hoor, en met jou? Vertel eensover je kinderen, hoe oud zijn ze nu?” Ik grinnik in mijzelf over de snelheid waarop hij het onderwerp ombuigt naar mij. Kort maak ik een opmerking over een dagje Efteling en toverwater waarna ik het gesprek weer even soepel terugbreng naar mijn vraag. “Fijn dat het goed gaat, is er nog iets wat je graag wil aanvullen of vertellen?” “Ja die ragers van jou, dat doe ik niet elke dag hoor. Nadat ik bij jou ben geweest beginik weer en dan na twee weken versloft het, het lukt me gewoon niet. Twee weken geleden zag ik je naam in mijn agenda en toen ben ik weer begonnen hoor, dus het zal wel meevallen vandaag.”
Tsja, lekker duidelijk. Dat moet ik hem nageven. Ik besluit er niet te veel op in te gaan, we praten nog even door over veranderingen in medische anamnese en eventuele klachten of wensen in de mond. “Ja wensen heb ik wel hoor, dat jij me niet zoveel pijn doet.” Zucht…. Oké, eerst maar eens in de mond kijken.
Herkenbaar? Je ziet de patiënt in je agenda staan en denkt, daar gaan we weer. Altijd vrolijk, gezellig en geïnteresseerd maar goede zelfzorg lukt keer op keer niet. Elektrisch poetsen, en zelfs een beetje fatsoenlijk poetsen zit er nog wel in, maar goede interdentale reiniging is vaak moeilijk om echt in het systeem te krijgen.
Ik onderdruk twee reflexen die direct naar boven komen. Allereerst een behoorlijke mening omdat ik me toch wat aangevallen voel. Het zou immers geen pijn doen als het niet zo ontstoken was. En dan mijn directe verbeterreflex om het probleem op te gaan lossen voor mijn patiënt. “Kun je niet proberen om voor de tv…., of in de auto…., of leg ze overal neer. ”Dat helpt tenslotte ook bij andere patiënten. Natuurlijk, het makkelijker maken van de handeling maakt het ook makkelijker om te beginnen en misschien vol te houden. Uiteindelijk is motivatie wel meer dan dat, want zodra de prikkel wegvalt vervalt ook een goede gewoonte.
Aan mij als behandelaar de schone taak om de patiënt te helpen bij het aanwakkeren en groter maken van de intrinsieke motivatie, om zohet gedrag wel vol te houden. Dat is niet eenvoudig, maar wel effectief. “Vertel me eens, wat maakt dat je toch telkens de ambitie hebt om dieragers te gebruiken? En vertel me daar eens wat meer over, waarom is dat zo belangrijk voor je? Welk moment op de dag lukt het wanneer je ze gebruikt? Wat kun je bedenken om het makkelijker te maken om het wel vol te houden?”. Ik hang wat achterover en wacht af wat er terugkomt. “Tsja, ik wil toch echt niet uit mijn mond stinken zoals mijn vader” zegt hij. We praten nog even door over hoe dat voor hem was vroeger en in hoeverre hij denkt nu al te voldoen aan dit beeld.
Na de behandeling loopt hij met een frisse, schone mond de behandelkamer uit. “Ik moet toch maar wat strenger voor mezelf zijn, bedankt en tot de volgende keer.”
Ik ben benieuwd.
Marit Verschuuren, trainer en coach van de Cariësvrije Generatie (cariesvrij.nu) en mondhygiënist bij Dentalways in Delft.